za styczeń 2023 r.
Wstęp
W okresie od 1 do 31 stycznia 2023 r. zespół Fundacji Basta prowadził monitoring mediów pod kątem treści dotyczących kwestii LGBT+. Monitoring obejmował analizę treści audycji radiowych i telewizyjnych, a także materiałów prasowych, w tym ocenę tych treści pod kątem wydźwięku (pozytywny, neutralny, negatywny). Jednym z celów monitoringu jest kontrola przestrzegania przez nadawców audiowizualnych (radio, telewizja) zakazu rozpowszechniania treści dyskryminujących ze względu na orientację seksualną i płeć (art. 18 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji).
Monitoring prowadzono na podstawie danych dostarczonych przez PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. dla Fundacji Basta.
Wyniki
W styczniu 2023 r. odnotowaliśmy w polskich mediach 1042 materiały, w których znalazły się wzmianki o LGBT+. Najwięcej z nich (699) miało wydźwięk neutralny. Pozytywnych materiałów było 157 a negatywnych 216.
W styczniu 2023 r. da się wyodrębnić 2 okresy wzmożonej liczby materiałów ze wzmiankami o LGBT, przede wszystkim początek miesiąca — gdzie dominowała kwestia koncertu sylwestrowego i tęczowych opasek zespołu Black Eyed Peas oraz połowa miesiąca, gdy dominował temat łączenia czynów pedofilnych skazanego Krzysztofa F. z Platformą Obywatelską.
Media publiczne mają najwięcej negatywnych wzmianek. W szczególności TVP Info oraz Polskie Radio (52 negatywne, 94 neutralne, 0 pozytywnych).
Liderami pozytywnych informacji i wzmianek są: TOK FM (68 wzmianek ogółem, w tym 7 pozytywnych), TVN (48 wzmianek ogółem, w tym 7 pozytywnych) oraz Gazeta Wyborcza (74 wzmianki ogółem, w tym 18 pozytywnych).
Główne tematy w mediach
- Sylwester Marzeń w TVP 1
W styczniu mieliśmy tak naprawdę jeden dominujący temat, czyli występ zespołu Black Eyed Peas na koncercie sylwestrowym Telewizji Polskiej, w trakcie którego członkowie zespołu mieli założone tęczowe opaski jako symbol wsparcia dla społeczności osób LGBT w Polsce. Na ten temat odnotowaliśmy 131 wzmianek (duża część z nich miała charakter jedynie informacyjny, ale znaczna część z nich była publicystyczna). W negatywny sposób na ten temat wypowiadało się głównie Radio Maryja oraz Do Rzeczy. Materiałom o koncercie towarzyszyła kwestia wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego na Uniwersytecie Warszawskim przeciwko wiceministrowi sprawiedliwości Marcinowi Warchołowi, który krytykował występ (duży wywiad z Warchołem w Telewizji Trwam oraz w Do Rzeczy).
- Sprawa Krzysztofa F.
Kolejnym tematem pod względem liczby wzmianek o LGBT była sprawa Krzysztofa F., byłego polityka związanego z Platformą Obywatelską, skazanego za czyny pedofilne. Media publiczne, przedstawiając ten wątek, zazwyczaj podkreślały przy tym, że Krzysztof F. jest aktywistą LGBT+, łącząc tym samym temat pedofilii z osobami/aktywistami LGBT+.
 |  |
 |  |
- Afera korupcyjna w Parlamencie Europejskim
W tej sprawie odnotowaliśmy 19 materiałów. Temat ten często poruszano na antenie TVP Info oraz w Polskim Radio 24. Podobnie, jak w przypadku tematu Krzysztofa F, TVP próbowało łączyć temat korupcji z tematem osób LGBT+.
Częstym przekazem było to, że skorumpowanie europosłowie/europosłanki wspierały równe prawa dla osób LGBT+. Drugim często powtarzaną narracją była teza, że UE próbuje narzucić Polsce swoje zasady, takie jak równouprawnienie dla LGBT, a sami są skorumpowani i to na dodatek przez Katar.
- Wywiad z prawicowym blogerem
Wartym zauważenia jest wywiad Jakuba Zgierskiego w Najwyższym Czasie z prawicowym blogerem W. Krysiakiem pt. Co transaktywiści robią z polskimi dziećmi. Pada w nim wiele skrajnie transfobicznych wypowiedzi m.in. Bloger i aktywista pokazuje, że problem tzw. transowania (pejoratywne określenie sugerujące zmuszanie do tranzycji niepełnoletnich — red.) małoletnich dotarł do Polski. Na razie promowanie chemicznego czy hormonalnego okaleczania dzieci ma miejsce głównie w Internecie. Artykuł wpisuje się w kreowany w prawicowych czasopismach transfobiczny trend i może być przesłanką do tego, że temat osób transpłciowych staje się jednym z istotnych elementów nadchodzącej kampanii wyborczej.
Materiały naruszające wymogi
ustawy o radiofonii i telewizji
W styczniu 2023 r. stwierdzono emisję jednej audycji naruszającej wymogi art. 18 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji. W programie Polski Punkt Widzenia na antenie TV Trwam z dnia 4 stycznia 2023 r., przeprowadzono wywiad z Marcinem Warchołem, wiceministrem sprawiedliwości. W rozmowie poruszono m.in. kwestię koncertu sylwestrowego w TVP1 i reakcji na homofobiczne wypowiedzi gościa audycji w tej kwestii, w tym wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego na Uniwersytecie Warszawski, gdzie Warchoł jest wykładowcą. W przedmiotowej audycji działania na rzecz osób LGBT+ określane są jako promocja ideologii LGBT i wynaturzenie, a także przedstawiane w negatywnym świetle jako zagrożenie dla demokracji i społeczeństwa. Jednocześnie krytykę homofobicznych wypowiedzi przedstawia się jako próbę cenzurowania i ograniczania wolności słowa a całość działań na rzecz osób LGBT ma rzekomo prowadzić do jakieś formy tyranii. Prowadzący rozmowę nie tylko nie sprzeciwił się w żaden sposób treściom wypowiadanym przez gościa, ale z rozmowy wynikało, że w pełni się z nimi zgadza. Język, jakim posłużono się w przedmiotowej audycji, ma charakter silnie polaryzujący, wskazujący na konflikt pomiędzy osobami LGBT+ a pozostałą częścią społeczeństwa, przy czym osoby LGBT+ i ich działania są przedstawiane w skrajnie negatywnym świetle, jako zagrożenie dla społeczeństwa. Mając na uwadze powyższe, uznano, że przedmiotowa audycja zawierała treści dyskryminujące ze względu na orientację seksualną oraz ze względu na płeć, a tym samym naruszyła wymogi określone w art. 18 ustawy o radiofonii i telewizji, dlatego też skierowano wniosek o wszczęcie postępowania przez Przewodniczącego KRRiT w tej sprawie.
Fundacja BASTA 