Prokuratura o Walusiu: wolność słowa chroni wypowiedzi kontrowersyjne

Fundacja Basta składa zażalenie na decyzję o odmowie wszczęcia dochodzenia

Fundacja Basta informuje, że prok. Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w dniu 20 lutego 2025 roku wydała postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia w sprawie publicznego nawoływania do nienawiści oraz znieważenia grupy ludności z powodów rasowych przez Janusza Walusia w wywiadzie opublikowanym na kanale „Kanał Zero” na platformie YouTube.

W uzasadnieniu swojej decyzji Prokuratura wskazała na znaczenie wolności słowa oraz swobody wyrażania opinii, argumentując, że nawet kontrowersyjne wypowiedzi mieszczą się w granicach dozwolonej debaty publicznej. W treści uzasadnienia wskazano, że:

„Fakt, że ktoś wypowiada słowa sprzeczne z powszechnie przyjętymi normami kulturowymi czy moralnymi, nie oznacza jeszcze, że jego zachowanie jest relewantne z punktu widzenia prawa karnego.”

Prokuratura uznała, że wypowiedzi Janusza Walusia odnoszą się do faktów historycznych oraz przemyśleń dotyczących segregacji rasowej i apartheidu, co – zdaniem organu – nie wypełnia znamion czynu zabronionego. Jak wskazano w uzasadnieniu:

„Oczywiście człowiek rozsądny, rozumiejący istotę i grozę ideologii opartej na segregacji rasowej z jaką wiążą się wypowiedzi Janusza Walusia, w tym z sytuacją geopolityczną panującą w Republice Południowej Afryki w drugiej połowie XX wieku, a
także ich konsekwencje, w żaden sposób nie podzieli ani poglądów zaprezentowanych przez wymienionego, ani sposobu ich formułowania. Jednakże brak empatii, delikatności, czy też
zwykła ignorancja nie są sankcjonowanie karnie.

Fundacja Basta nie zgadza się z takim stanowiskiem. W ocenie Fundacji wypowiedzi Janusza Walusia jednoznacznie przekraczają granice dozwolonej debaty publicznej, gdyż propagują segregację rasową, usprawiedliwiają system apartheidu oraz sugerują przemoc wobec przeciwników politycznych. Przykłady tych wypowiedzi obejmują m.in.:

• „Bantustany były wielkim sukcesem” – gloryfikacja segregacji rasowej,
• „Biały pan ich karmił z własnych podatków. Murzyni nie płacili centa podatków” – znieważenie ludności z powodów rasowych,
• „Tylko jeżeli by jawnie posuwał się do zamachów terrorystycznych” – sugerowanie przemocy politycznej.

Zdaniem Fundacji Basta, przywołane wypowiedzi wypełniają znamiona czynów zabronionych określonych w art. 256 § 1 oraz art. 257 Kodeksu karnego. Publiczne nawoływanie do nienawiści oraz znieważanie grupy ludności na tle rasowym stanowi przestępstwo ścigane z urzędu i nie może być chronione wolnością słowa.

W związku z powyższym Fundacja Basta złożyła zażalenie na decyzję prokuratury, wnosząc o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Fundacja wskazuje, że wolność słowa nie może być wykorzystywana jako narzędzie do propagowania nienawiści rasowej oraz gloryfikowania systemów opartych na przemocy i nierówności społecznej.

Fundacja Basta pozostaje w gotowości do dalszych działań prawnych w tej sprawie, podkreślając konieczność odpowiedzialności za publiczne słowa i ich wpływ na społeczeństwo.

Skan decyzji prokuratury dostępny tutaj.

Wspieraj nasze działania